چاره ناخن جویدن کودکان چیست؟
ناخن جويدن، عادتى است كه توجه كودك را از دنياى خارج قطع مى‌كند و باعث در خود فرورفتن كودك مى‌شود و يا نشانگر نوعى حسّ انتقام‌جويى از محيط و ناكامى‌هاى ناشى از آن است. بايد دانست که جويدن ناخن اغلب براى از بين بردن اضطراب و كسب آرامش است چرا كه در افراد مضطرب، آرامش دروغين به وجود مى‌آورد و وقتى كه به صورت عادت در بيايد ترك آن بسيار مشكل است و چه بسا با ترك آن شدت اضطراب كودك بيشتر شده و به ناچار به آن فشارهاى محيطى كه ممكن است از علل ناخن جويدن به شمار آيد، رو مى‌آورد.
اين را بدانيد كودكى كه در هر موردى تحت انضباط و تنبيه شديد قرار بگيرد به اين عمل رو مى‌آورد و گاهى نيز بر اثر الگوپذيرى مستقيم كودك از خانواده شكل مى‌گيرد .در ادامه به ارائه‌ی راهکارهایی برای ترک این عادت می‌پردازیم.
1- علت را کشف کنید.
اغلب والدین در مواجهه با رفتارها و عادت‌های غیرعادی و نامطلوب کودکان خود به اقداماتی دست می‌زنند و نگران هستند اما برای داشتن رفتاری مؤثّر و کاربردی ابتدا باید، علّت‌های ریشه‌ای اين مشكل را جست‌وجو و کشف کرد. سعی کنید علت جويدن ناخن را در کودک پيدا كنيد. جویدن ناخن معمولاً به دنبال وقایعی که می‌توانند منشأ اضطراب کودک باشند، بروز می‌کند. وقایعی چون: تولّد یک برادر (ورود یک نوزاد به خانواده)، جابه‌جایی منزل، ورود به مدرسه و آغاز سال تحصیلی و یا جدایی والدین. باید علّت و ریشه‌ی مشکل را کشف کنید و کودک‌تان را برای صحبت در اين زمينه یاری كنيد. کودک باید درباره‌ی نگرانی‌هایش با شما صحبت کند. دقّت کنید از سخنرانی‌های طولانی منزجر کننده صرف نظر کنید. به حرف‌آوردن کودک درباره‌ی اين موضوع کمی دشوار است. سر صحبت را در این باره باز کنید. از جملاتي استفاده كنيد که دلیل واقعی جويدن ناخن در كودك نیست اما او را ترغيب به صحبت مي‌كند مثلاً می‌توانید به او بگویید «ناخن‌هات رو می‌جوی که تیزشون کنی؟» و اينگونه راهی برای مکالمه درباره‌ی مشکل باز كنيد.
2- موضوع را زیاد پر اهمیت نکنید.
برای کمک به کودک در پایان دادن به جویدن ناخن‌ها اگر از برنامه استفاده شود بسیار مؤثّرتر خواهد بود. بنابراین، با او صبور باشید. موضوع را زیاد پر اهمیت نکنید و تا می‌توانید به ناخن جویدن کودکان واکنش نشان ندهید زیرا برخی از کودکان این کار را برای جلب توجه دیگران انجام می‌دهند. توجّه بیش از حد به عادت‌های بد کودک احتمالاً نتیجه معکوس خواهد داد و ناخن جویدن کودک حتّی بدتر می‌شود. برای ترک این عادت به کودک انگیزه بدهید. اگر کودک انگیزه خاصّی برای ترک آن ندارد احتمالاً تلاش شما موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
3- به خاطر ناخن جویدن کودکان را تنبیه نکنید.
بازداشتن کودک از انجام آن با دعوا و تنبیه وضع را خراب‌تر می‌کند. هرگز از تهدید، تنبیه فیزیکی، مسخره کردن، فحاشی، بی‌احترامی، فلفل پاشیدن روی دست یا دهان، استفاده از داروی های تلخ روی انگشت استفاده نکنید. ترساندن از آمپول، دکتر، بیماری، لولو، آقای پلیس و مواردی از این دست اشتباه‌ترین کاری است که می‌توانید در ترک عادت فرزندتان انجام دهید. کودک باید نسبت به پزشک، پلیس و گروه های امدادی احساس خوبی داشته باشد تا در زمان نیاز به آنها اجازه دهد به او کمک کنند. نگذارید این مسئله در خانواده بزرگ شده و به یک بحران تبدیل شود. جملاتی نظیر «حالمو بهم نزن» یا «این چه کاریه»، اثرات احساسی به شدّت مخرّبی دارند و نه تنها موجب ترک عادت نمی‌شوند بلکه شرايط را برای کودک سخت‌تر می‌کنند.
4- درباره‌ی عادات ناپسند با کودک صحبت کنید (کودک 3 سال به بالا).
با کودک خود صحبت کنید و با او در مورد عادات ناخوشایند آدم‌ها گفت‌و‌گو کنید. به نظر تو عادت‌های بد چیست؟ آيا جويدن ناخن هم جزو عادت‌های بد است یا نه؟ بعد در جریان گفت‌و‌گو با کودک هم‌فکری کنید و تلاش کنید به طور جمعی به یک نتیجه‌گیری برای رفع این مشکل برسید. به او اطمینان دهید که به‌رغم تمام عادات بعضاً اشتباه و رفتارهای غلطی که گاهی از خود بروز می‌دهد همیشه او را دوست دارید و بگذارید از عشق و علاقه شما نسبت به خودش مطمئن باشد و شما را يك تکیه‌گاه عاطفی محکم براي خود بداند. می‌توانید به او پیشنهاداتی برای ترك اين عادت بدهید برای مثال آيا اجازه داريد در حين اين كار مانع او شويد یا خیر. به دنبال راهکاری باشید که به تأیید شما و کودک‌تان برسد مثلاً گاهی اوقات، کودکانی که در آستانه‌ی نوجوانی هستند از اینکه مدام چیزی به آنها گوشزد شود خوش‌شان نمی‌آید.
5- این عادت را خودآگاه کنید (کودک 3 سال به بالا).
غالباً عادت ناخن جویدن کودکان به شکل ناخودآگاه و غیرارادی صورت می‌گیرد، باید کودکان را متوجه این رفتار کنید. مثلاً بر سر یک حرف یا یک حرکت برای یادآوری ممنوعیت ناخن جویدن توافق کنید. سعی کنید با یک لمس مهربانانه با روی باز یا زدن لبخند یا چشمک یا ایجاد یک کلمه رمز توافقی که می‌توانید به عنوان یادآوری استفاده کنید كودك خود را در حين شروع این کار، هوشیار کنید.
برای انتخاب کلمه ی رمز از خود کودک کمک بگیرید، بي شك بچه‌ها از این کار استقبال خواهند كرد به ویژه اگر کلمه رمز توافق شده، کلمه‌ای خنده‌دار یا مورد علاقه کودک باشد. این روش آگاه‌سازی کودک می‌تواند به شکل کلامی یا فیزیکی باشد. اما در انتخاب هشدار فیزیکی باید وسواس و سلیقه‌ی زیادی به خرج دهید چون اگر حرکتی که برای یادآوری به کار می‌برید مورد استقبال کودک واقع نشود شکل تنبیه به خود می‌گیرد و اصلاً مفید نخواهد بود.
6- حواس کودک را پرت کنید (کودک 2 سال به بالا)
هر زمان که کودک شروع به جویدن ناخن هایش کرد حواسش را به کار دیگری پرت کنید. از او بخواهید کاری برایتان انجام دهد تا حدّ امکان به کودک در خانه مسئولیّت بدهید .پرت کردن حواس باعث می‌شود که کودک احساس تنبیه شدن نداشته باشد.
7-کودک را به کار دیگری مشغول کنید (کودک 2 سال به بالا).
برای کنترل عادت ناخن جویدن کودک باید به او فرصتی برای تخلیه انرژی و اضطراب بدهید. پس، در صورت امکان هر روز او را برای بازی در پارک، کلاس ورزش و فعالیت‌های بدنی بیرون از خانه ببرید. مشغول کردن کودک و یا ترغیب او به انجام کارهای دستی مانند نواختن موسیقی، تمرین و فعالیت‌های ورزشی یا استفاده از توپ‌های کوچک مخصوص می‌تواند مؤثر باشد .از او کارهایی بخواهید که مجبور شود از انگشتانش استفاده کند. درست کردن کاردستی یا کشیدن نقاشی هم روش خوبی برای این کار است. استفاده از خمیربازی، شن بازی و دادن توپ‌های استرس می‌تواند باعث تخلیه اضطراب کودک شود.
8- به کودک خود تصویر نشان دهید (کودک 3 سال به بالا).
بچّه‌ها همیشه جذب تصاویر می‌شوند تا کلمات. برای ترک ناخن جویدن می‌توانید از روش تصویری استفاده کنید. از ناخن آسیب دیده تصویری تهیه کرده و وضعیت آن را با ناخن سالم مقایسه کنید. تصویر ناخن‌های سالم و زیبا یا لاک زده را به آنها نشان دهید. کودک را تشویق کنید در مجلات، تصویر دست‌های زیبا را جست وجو کند یا روی کتاب و آینه بچسباند تا مرتّب، تصویر این دست‌ها را با دست‌های خود مقایسه کند.
9- یک سیستم پاداش ایجاد کنید (کودک 4 سال به بالا).
اگر فرزند شما در ترک این عادت تلاش زیادی می‌کند در تهیه برنامه‌ای برای کمک به او با هم کار کنید مثلاً بگویید اگر بتواند ناخن‌های خود را به اندازه کافی رشد دهد که شما مجبور شوید آنها را کوتاه کنید (در مقابلِ جویدنِ قبل از رشد آنها) جایزه خاصّی به او می‌دهید. می‌توانید یک نمودار برچسب ایجاد کنید و برای هر روزی که فرزندتان ناخن‌هایش را نمی‌جود یک استیکر به او بدهید. اگر او نمی‌تواند یک روز کامل موفق باشد آن را به زمان‌های کوتاه‌تر تقسیم کنید مانند زمان تماشا کردن تلویزیون، درس خواندن، قبل از غذا خوردن. وقتی به تعداد کافی از استیکر رسید به او پاداش دهید.
10- ناخن جویدن را سخت کنید (کودکان در همه‌ی سنین).
حتّی تا مدّت‌ها بعد از ترک عادت، ناخن‌های فرزند خود را کوتاه نگه دارید. ناخن‌های کوتاه شده لزوم کمتری دارند تا جویده شوند. سعی کنید هر چند روز یک بار ناخن‌هایش را بگیرید و سوهان بزنید تا حتی نتواند تکه‌های کوچک ناخن را به دندان بگیرد و عادت خود را دوباره شروع کند. استفاده از چند لایه لاک ( فاقد سرب و مواد سمی) باعث می‌شود که ناخن جویدن کودکان سخت تر شود. این باعث می‌شود او هوشیار شده و به صورت ناخودآگاه اقدام به جویدن ناخن نکند. تا زمانی که مطمئن شوید به طور کامل درمان شده است این کار را انجام دهید.
در نهایت به او و خودتان یادآوری کنید که شکستن عادت، دشوار است و به تلاش نیاز دارد. با کمی صبوری از سوی شما و همکاری از سوی کودک، می‌توانید مشکل را حل کنید. اگر ناخن جویدن باعث می‌شود انگشتان کودک دردناک یا خون‌آلود شود، اگر رفتارهای نگران‌کننده دیگری نیز دارد یا اگر عادت ناخن جویدن فرزندتان به طور ناگهانی ظاهر و به سرعت زیاد شد حتماً با یک مشاور آگاه مشورت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید